DSpace Repository

Діни дастандардағы теонимдер

Show simple item record

dc.contributor.author Кәрібай, Қ.С.
dc.contributor.author Жақыпов, Ж.А.
dc.date.accessioned 2023-08-18T04:52:49Z
dc.date.available 2023-08-18T04:52:49Z
dc.date.issued 2022
dc.identifier.issn 2616-678Х
dc.identifier.uri http://rep.enu.kz/handle/enu/5121
dc.description.abstract Теонимдер қазақ тіл білімі үшін, шартты түрде алғанда, лексикологияның жаңа бір нысаны болып саналады. Қазақ тілі сөздік құрамында бұлардың алар орыны ерекше. Себебі бұларда, дінтану тұрғысынан алсақ, терминдік сипат; әдеби тіл тұрғысынан алсақ, пассивтік, кірмелік; стилистикалық тұрғыдан алсақ, ерекше тармақ құрайтын сипат; атауыштық тұрғыдан алсақ, жалқы-жалпылық сипат болады. Сол себепті зерттеудің алғашқы қадамында мұның сөздік құрамға енуін бақылау қажет болады. Бұл міндетті орындауға діни фольклор көп көмек көрсетеді. Сол себепті теонимдердің қолданылу кеңістігі ретінде діни дастандардағы тілдік айғақтар талдауға тартылады. Діни дастандар – халық ауыз әдебиетінде ерекше орын алатын фольклорлық жанр. Қазақ діни эпостары Құранға қатысты, мұсылман қауымы, ислам жайлы мифтер мен аңыздардан, Пайғамбар сүннеті мен хадистерден тұрады. Бұл жанрдағы дастандардың тақырыптық ауқымы мұсылман батырлары жайлы баяндауды, Пайғамбардың қызметтерін, қасиетті соғысты да қамтиды. Барлық шығармалар белгілі бір мақсатқа арналады, яғни онда ислам діні дәріптеліп, насихатталады. Осы ретте діни шығармалар тілін зерттеу өзекті деп есептейміз. Ал діни дастандардың тілін ерекше айрықшалайтын лексикалық топ – теонимдер. Теонимдерді қазақ діни фольклорында, әсіресе діни дастандарда көп кездестіруге болады. Мақалада діни дастандардағы теонимдер жинақталып, олар Құдай сөзімен мағыналас сөздер, періште есімдері, пайғамбар есімдері және сахабалар есімдері болып бөлінеді. Әр топтағы теонимдерге діни дастандардан мысалдар алынып, жеке-жеке талдау жасалып, түсіндірмесі беріледі, этимологиясына барлау жасалады. ru
dc.language.iso other ru
dc.publisher ЕНУ им. Л.Н. Гумилева ru
dc.subject діни эпос ru
dc.subject теонимдер ru
dc.subject ономастика ru
dc.subject антропоним ru
dc.subject лексика ru
dc.subject Құдай ru
dc.subject пайғамбар ru
dc.title Діни дастандардағы теонимдер ru
dc.type Article ru


Files in this item

This item appears in the following Collection(s)

Show simple item record

Search DSpace


Browse

My Account